The Song about unexisted photography

 "Eine kleine" - he said so, patted the head of Jadzia the baby and pressed one hand to the heart, showing the other one a "far away" gesture and we immediately understood, that he had such a small one at home. They bursted into the cottage, because my daddy still owned a horse, a cow and few geese, and it all was about that horse: this Kopyto had complained about dad, that he has these animals, but he wasn't celebrate our harm too long, och noo, not too long. First years after the war, his daughter, she had a degree made pre-war yet, you know, so la-di-da, great dame!, so, she had been killed with her husband in a car crash, people are saying, that an old nag run out from the forest straight in front of their car, and you see, this is how Our Lord God repaid him for this mischief. I was scared, that they will kill my grandfather, because he begged them to not take the horse, this mare probably remembered when I was born, she was so long with us. But they took the horse and geese, pushing away my daddy so hard, that he fell into the second room, grandfather was beaten with his own walking stick and the cow would be eventually taken away, but then, then this German has seen Jadzia, Eine Kleine, and he was so young, with a posture and bright eyes. He smiled, patted the baby head, and cow remained. Granny fell at his feet, ready to kiss his shoes, but he didn't allow her. Nan told him, that she will pray for him, in polish, we understood and young German probably too, somehow. You see, so good he was. On the next day, Matejowa came with news, that Germans were harvesting us so strong because Russians are coming and Germans will be withdrawing. And how loud was the rumbling at night, as if all angels were rolling barrels of beer across the sky at once! When the Russians came, the cow has been taken, and we were not allowed to leave the cottages. And all the Germans were taken to the field behind the barns. A few days later, when they left the village, men from the village started to come out to this field. And there were all these dead bodies, all field was covered in dead bodies. And this one, this Eine Kleine, was also lying there. Without shoes, because people were taking them home, don't be suprised, they were made from a very good leather. We buried him with some other soldier under that bridge, where blueberries grow, it's a haunted place now. Even I have seen the ghost there, when I was returning from a church: I was walking through this bridge, and suddenly the soldier appeared lying in a ditch, his hands were folded as for a pray, with helmet on his head, an uniform, and yet, I don't remember our young German had helmet, when we were buried him there. And I felt like a fish out of water for a moment, scared and very strange, so I prayed to the Blessed Mary the Virgin and escaped home. After that, I didn't want to walk through that bridge, but how to not go to the church on Sunday, so what was to do, I had to used to. But the haunting had never stopped, you walked nearby, and you heard bells ringing, or hazels were rustling like during the storm, but there was no tiny wind in the air, so finally, after the complaint of the rector himself, because old folks made the sign of cross and walk ahead, but younger ones, ehh, they even under the threat of sin were afraid of walking there, so they've just stopped coming to the church, so after this complaint, remains of two German soldiers were moved from the forest and buried on a local cemetery. But, because the gossip is more persistent than some lost souls, the rector had to ask clerks about roundabout way, to recoup the amount of sheep on Sunday mass. 

 After my grandmother's tale, I saw this young German like I see you right now, a portrait woven out of a love's shift , he poses proudly with little son in his arms and a slightly embarrassed, young, beautiful wife, she didn't have time to pin up her hair and now, she has this stubborn strand that after few months on a front he will alter in his heart into the symbol of love for her, and now, instead of his son, he looks at this strand with tenderness, and for now, only you may sense in this imaginary photo a gestating shadow, a suspended blade cutting them in a half. And you know, I've never looked at our never taken picture. And maybe this young wife has never looked at their non-existent family photo again, but when she imagined that she was looking there, maybe she imagined us posing for this never-taken photo, because time curls up into loops like an earthworm when you cut it in a half, and we are still sitting under that tree and you kiss me as if the light has never left our reflection on this fabric of reality."

*Quérote*

***

 "Eine kleine" - tak powiedział, na migi dodał, że ma takie małe w domu, tak myśmy go zrozumieli, ręką "tam hen" pokazał, a potem Jadzię niemowlątko pogłaskał. Wpadli do chałupy, bo tata miał jeszcze konia, krowę i trochę gęsi, bo to o tego konia szło, ten Kopyto się na tatę poskarżył, ale niedługo się naszą krzywdą nacieszył, oj niedługo. Pierwsze lata po wojnie córka mu się zabiła, samochodem z mężem jechała, po studiach była, jeszcze z przedwojnia, wielka Pani, no to widzisz, tak mu Pan Bóg odpłacił za naszą krzywdę. Bałam się, że dziadka zabiją, bo on tak prosił, żeby konia nie zabierać, ta kobyłka to pamiętała chyba, jak się urodziłam, tyle z nami była. Ale zabrali i konia, i gęsi, tatę odepchnęli tak, że wpadł do drugiej izby, dziadek dostał po nogach własną laską i krowę by też w końcu z tego wszystkiego zabrali, ale wtedy ten Niemiec Jadzię zobaczył, Eine Kleine, a taki młodziutki był, postawny, jasne oczka. Uśmiechnął się, pogłaskał po główce i zostawił tę krowę. Babcia mu do nóg padła, chciała w buty całować, nie pozwolił. Powiedziała, że się będzie za niego modlić, tam po swojemu, myśmy zrozumieli, to on pewnie też. Taki dobry był. Na drugi dzień przyszła z wiadomościami Matejowa, że Niemcy tak nas wyzbierali bo ruscy idą i będą się cofać. A jak w nocy zaczęło dudnić, jakby wszyscy anieli na raz beczki z piwem przez niebo przetaczali. Jak przyszli ruscy, to i krowę zabrali, a nam nie wolno było z chałupy wychodzić. Wszystkich Niemców na pole za stodołami zaprowadzili. Dopiero jak po paru dniach poszli, to chłopy ze wsi zaczęły na to pole wychodzić. A tam same trupy. I ten co Eine Kleine też tam leżał. Bez butów, bo ludzie je zdzierali, pochowaliśmy go z jakimś drugim pod tym mostkiem, tu, gdzie są jagodziny, tam teraz straszy. Mnie samej jak z kościoła wracałam ukazał się tam nieboszczyk. Idę, a tam chłop leży w rowie, ręce złożone jak do pacierza, hełm na głowie, mundur, a przecież on wcale nie miał hełma. Nieswojo mi się jakoś zrobiło, pomodliłam się do Najświętszej Panienki i chodu do domu. Potem nie chciałam tamtędy wracać, ale co zrobić, jak do kościoła w niedzielę to tylko tam? Chodziło się i człowiek zaczał przywykać. Ale straszyc nie przestawało,a to dzwonić zaczynało jak czlowiek przechodził jak w kościele, a to leszczyny szumiały jak przy wichurze, a tu nic a nic wiatru, w końcu po skardze u proboszcza, bo stare to się przeżegnały i szły dalej, ale młode choćby i pod groźbą grzechu do kościoła bały się chodzić zarządzono ekshumację i przenosiny na cmentarz. Ale, że plotka jest trwalsza niż zagubiona dusza, to ksiądz, żeby odzyskać ilość owieczek na niedzielnej sumie musiał w gminie o drogę z objazdem poprosić. 

Po tych opowieściach babci widziałam tego młodego Niemca jak teraz widzę Ciebie, portret utkany z odruchu miłości, pozuje dumny z malutkim synkiem na rękach i nieco zawstydzoną, śliczną żoną, nie zdążyła upiąć włosów i teraz wystaje jej ten jeden uparty kosmyk, który on tak bardzo w niej kocha, więc zamiast na synka, patrzy na ten kosmyk z czułością i tylko ty dostrzegasz na tym wyimaginowanym zdjęciu gęstniejący cień, zawieszone ostrze przecinające je wpół. A wiesz, nigdy nie spojrzałam w nasze nigdy nie zrobione zdjęcie. Może młodziutka żona tego Niemca też nigdy już nie spojrzała na ich nieistniejącą rodzinną fotografię, ale gdy sobie wyobrażała, że tam patrzy, być może wyobraziła sobie nas pozujących do tego nigdy nie zrobionego zdjęcia, bo przecież czas zwija się w pętelki jak dżdżownica, gdy ją przetniesz wpół, i wciąż siedzimy pod tym drzewem i całujesz mnie jak gdyby światło nigdy nie zostawiło naszego odbicia na tkance rzeczywistości.